ความหมายของ KPA
KPA ย่อมาจาก Knowledge Practice Attitude ซึ่งหมายถึง เกณฑ์การประเมินผลการเรียนรู้ของผู้เรียน ซึ่งประกอบด้วยการประเมินด้านความรู้ (Knowledge) ด้านทักษะและการปฏิบัติ (Practice) และด้านเจตคติหรือคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (Attitude) การประเมินจะแบ่งตามลักษณะของรายวิชาด้วยเครื่องมือที่แตกต่างกันไป เช่น การประเมินด้านความรู้ (K) จะนิยมใช้แบบทดสอบในการประเมิน ในขณะที่การประเมินด้านทักษะ (P) จะใช้ภาระงานหรือชิ้นงานมาประกอบกับเกณฑ์การให้คะแนน (Rubrics) มาประเมิน ส่วนด้านเจตคติ (A) จะใช้การประเมินตามสภาพจริงที่มีความซับซ้อนกว่า 2 ด้านแรก
ความสำคัญของการเขียน “ผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง” หรือ “จุดประสงค์การเรียนรู้”
คำว่า “ผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง” เป็นข้อกำหนดเกี่ยวกับคุณภาพที่ต้องการให้เกิดขึ้นแก่นักเรียน หลังจากผ่านกระบวนการเรียนรู้ในสาระการเรียนรู้แต่ละปีหรือแต่ละภาคค่ะ ซึ่งเรานิยมเขียนแสดงไว้ในคำอธิบายรายวิชา เวลาเขียนต้องให้ครอบคลุมทั้ง 3 ด้าน คือ มีคำกริยาที่แสดงสมรรถนะความรู้ (K-Knowledge) แสดงความสามารถที่เป็นทักษะกระบวนการ (P-Process) และแสดงคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม (A-Attitude) อย่างเช่น 1. อ่านคำที่มีอักษรนำ อักษรควบ คำที่มีตัวการันต์ และการผันวรรณยุกต์ได้ถูกต้อง อ่านได้ชัดเจน จำคำได้แม่นยำและเข้าใจหลักการอ่าน นำไปสู่การเขียนคำได้ถูกต้อง 2. เขียนอย่างมีมารยาทโดยใช้ภาษาที่สุภาพรับผิดชอบต่อการเขียน และใช้แหล่งอ้างอิง และมีนิสัยรักการเขียน จะเห็นว่าข้อ 1 มีทั้ง K และ P ส่วนข้อ 2 แสดง A ซึ่งในขณะเดียวกันก็มี K และ P ซ่อนอยู่ด้วยนะคะ มาถึงคำว่า “จุดประสงค์การเรียนรู้” ตัวนี้กำหนดไว้เพื่อเป็นขอบเขตในการจัดกระบวนการเรียนรู้ตามแผนการจัดการเรียนรู้นั้น ๆ และมุ่งให้เกิดผลในแต่ละรายการที่ระบุค่ะ การเขียนจุดประสงค์การเรียนรู้ควรแสดงให้เห็นถึงเป้าหมายของการเรียนรู้ที่เป็นภาระงานและพฤติกรรมที่ผู้เรียนพึงแสดงออกในระดับต่าง ๆ ที่สำคัญนั้นจุดประสงค์การเรียนรู้ต้องสอดคล้องกับผลการเรียนรู้ที่คาดหวังที่กำหนดไว้ ซึ่งจะครอบคลุมทั้งด้านความรู้ (K-Knowledge) ทักษะ/กระบวนการ((P-Process) และคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม (A-Attitude) ด้วยเช่นกัน เพื่อให้เห็นความสอดคล้องกันกับผลการเรียนรู้ที่คาดหวังที่ระบุไว้ข้างต้น
การใช้คำว่า “ผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง” หรือ “จุดประสงค์การเรียนรู้”
มีคุณครูบางท่านมาแนะนำให้เราใช้คำว่า “ผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง”แทนคำว่า “จุดประสงค์การเรียนรู้” ก็ไม่ผิดเลยทีเดียว เพราะดูจากรูปลักษณ์แล้วทั้งสองตัวนี้ เป็นเป้าหมายที่ครูต้องการให้เกิดกับตัวผู้เรียน แต่ “ผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง” เป็นเป้าหมายใหญ่ที่ต้องการเห็นในปลายปีหรือภาค ส่วน “จุดประสงค์การเรียนรู้” เป็นเป้าหมายย่อยที่เราต้องการเห็นเมื่อจบการเรียนรู้ตามแผนฯ นั้น ๆ บ้างก็ใช้ “ผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง” บ้างก็ใช้ “จุดประสงค์การเรียนรู้” นั้น หากคุณครูสามารถเขียนระบุได้ครอบคลุม K-P-A ที่ต้องการให้ผู้เรียนเกิดเมื่อเรียนรู้จบแผนฯ ก็ไม่น่ามีปัญหา
สรุป
การประเมิน KPA หมายถึง เกณฑ์การประเมินผลการเรียนรู้ของผู้เรียน ซึ่งประกอบด้วยการประเมินด้านความรู้ (Knowledge) ด้านทักษะและการปฏิบัติ (Practice) และด้านเจตคติหรือคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (Attitude) การเขียน “ผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง” หรือ “จุดประสงค์การเรียนรู้” เป็นสิ่งที่สำคัญในการอธิบายรายวิชาหรือแผนการจัดการเรียนรู้ โดยต้องครอบคลุมทั้งสามด้าน K-P-A ในรายละเอียดที่ระบุไว้ในแผนการจัดการเรียนรู้ เพื่อให้ผู้เรียนเกิดความรู้ ทักษะ เจตคติในเรื่องที่เป้าหมายได้อย่างเหมาะสม
