การพัฒนารูปแบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาตามแนวคิดของไคเซ็น เพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียน โรงเรียนบ้านโคกยามู สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานราธิวาส  เขต 2

ชื่อเรื่อง          การพัฒนารูปแบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาตามแนวคิดของไคเซ็น
                   เพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียน โรงเรียนบ้านโคกยามู 
                   สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานราธิวาส  เขต 2
ผู้วิจัย            นางสาวรดี  นฤมิตสุธน  ผู้อำนวยการสถานศึกษา วิทยฐานะชำนาญการพิเศษ
ปีที่วิจัย           2563-2564
 
บทคัดย่อ
 
           การวิจัยครั้งนี้  มีวัตถุประสงค์ ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาแนวทางในการพัฒนารูปแบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาตามแนวคิดของไคเซ็น  เพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียน โรงเรียนบ้านโคกยามู 2) เพื่อสร้างและตรวจสอบรูปแบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาตามแนวคิดของไคเซ็น เพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนโรงเรียนบ้านโคกยามู 3) เพื่อทดลองใช้รูปแบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาตามแนวคิดของไคเซ็น  เพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนโรงเรียนบ้านโคกยามู และ 4) เพื่อประเมินรูปแบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาตามแนวคิดของไคเซ็น เพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนโรงเรียนบ้านโคกยามู ผู้วิจัยใช้รูปแบบวิจัยและพัฒนา (Research and Development) มีขั้นตอนดำเนินการวิจัย 4 ขั้นตอน ได้แก่ ขั้นตอนที่ 1 การศึกษาแนวทางการพัฒนารูปแบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาของโรงเรียนบ้านโคกยามู ขั้นตอนที่ 2 การสร้างและตรวจสอบรูปแบบ การประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา เป็นการยกร่างรูปแบบ และประเมินความเหมาะสมและ           ความเป็นไปได้ในการนำไปใช้ประโยชน์ของรูปแบบ โดยการสนทนากลุ่มกับผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 7 ท่าน ขั้นตอนที่ 3 การนำรูปแบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาไปทดลองใช้จริงกับกลุ่มตัวอย่างเป็นบุคคล/กลุ่มบุคคลของโรงเรียนบ้านโคกยามู ในปีการศึกษา 2564 รวมจำนวน 22 คน ได้แก่ ครูผู้สอน จำนวน 15 คน และคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน จำนวน 7 คน ได้มาโดยการเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) และขั้นตอนที่ 4 การประเมินรูปแบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา กลุ่มผู้ให้ข้อมูล รวมจำนวน 160 คน ได้แก่ ครูผู้สอน จำนวน 15 คน คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน จำนวน 7 คน และผู้ปกครองนักเรียน ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1-6 จำนวน 138 คน ได้มาโดยการเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย  ได้แก่ แบบวิเคราะห์เอกสาร แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์ แบบบันทึกการสนทนากลุ่ม และแบบประเมินผลการใช้รูปแบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา ผู้วิจัยวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณวิเคราะห์โดยการหาค่าเฉลี่ย ค่าร้อยละ ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และข้อมูลเชิงคุณภาพใช้การวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis)
           ผลการวิจัยพบว่า

1. ผลการศึกษาแนวทางในการพัฒนารูปแบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา               ตามแนวคิดของไคเซ็น เพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียน โรงเรียนบ้านโคกยามู สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานราธิวาส เขต 2 พบว่า 1) สภาพการดำเนินงาน                      การประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาของโรงเรียนบ้านโคกยามู ในภาพรวม พบว่า มีการดำเนินงานอยู่ในระดับมาก (= 4.42, S.D.= 0.59) เมื่อพิจารณารายด้าน พบว่า โรงเรียนมีการเตรียมการในระดับมาก รองลงมาคือ การดำเนินการ และการรายงานผล ตามลำดับ 2) ผลการสัมภาษณ์แนวทางในการพัฒนารูปแบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา พบว่า การดำเนินงานการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาที่มุ่งส่งเสริมให้ผู้บริหารสถานศึกษา ครูและบุคลากรทางการศึกษา นักเรียน ผู้ปกครอง และชุมชนมีสำนึกในหน้าที่ รู้จักตระหนักเห็นความสำคัญและหาวิธีการปรับปรุงงานในความรับผิดชอบของตนเองให้ดีขึ้นอยู่เสมอ โดยเป้าหมายที่สำคัญอยู่ที่การพัฒนาคุณภาพให้เกิดขึ้นกับผู้เรียน ครูผู้สอนและนักเรียนมีการปรับปรุงและพัฒนาความรู้ ทักษะและทัศนคติที่ดีต่อ      การเรียน เพื่อนำไปสู่ผลการเรียนที่ดีขึ้น ครูผู้สอนมีการตรวจสอบและประเมินผู้เรียนอย่างเป็นระบบ และนำผลที่ได้มาปรับปรุงการจัดการเรียนรู้ให้ดีขึ้น ใช้จิตวิทยาการเรียนรู้ และการเสริมแรงทางบวก เพื่อพัฒนาทักษะการคิดของผู้เรียน ให้ผู้เรียนได้รู้จักตนเอง รักการเรียนรู้และเรียนรู้ร่วมกันอย่างมีความสุข มีคุณภาพด้านวิชาการมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนระดับสถานศึกษาและระดับชาติในระดับที่ดีขึ้นเป็นไปตามเป้าหมายและวัตถุประสงค์ที่สถานศึกษากำหนด
2. ผลการสร้างและตรวจสอบรูปแบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาตามแนวคิดของไคเซ็น เพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียน ของโรงเรียนบ้านโคกยามู สำนักงาน                เขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานราธิวาส เขต 2 พบว่า รูปแบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา               มี 6 องค์ประกอบหลัก ได้แก่ 1) หลักการของรูปแบบ 2) วัตถุประสงค์ของรูปแบบ 3) ระบบงานและกลไกของรูปแบบ 4) วิธีดำเนินงานของรูปแบบ มี 5 ขั้นตอนตามชื่อ UASIA Model ดังนี้ 1. ขั้นเข้าใจสถานการณ์ (Understand the situation: U) 2. ขั้นการวิเคราะห์ (Analysis: A) 3. ขั้นการรู้กลยุทธ์หรือกลวิธี (Strategy: S)   4. ขั้นการทำให้ดีขึ้น (Improvement: I) และ 5. ขั้นทำโดยอัตโนมัติ (Automate: A) 5) แนวการประเมินผลการดำเนินงานของรูปแบบ และ6) เงื่อนไขการนำรูปแบบไปใช้ และผลการประเมินรูปแบบโดยผู้ทรงคุณวุฒิ พบว่า รูปแบบมีความเหมาะสมในระดับมาก (= 4.50, S.D. = 0.55) และมีความเป็นไปได้ ในการนำไปใช้ประโยชน์อยู่ในระดับมากที่สุด (= 4.52, S.D. = 0.53)

 
 

1. ผลการทดลองใช้รูปแบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาตามแนวคิดของไคเซ็น เพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนโรงเรียนบ้านโคกยามู สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานราธิวาส  เขต 2 พบว่า

               3.1 การดำเนินงานตามรูปแบบการประกันคุณภาพในสถานศึกษา โรงเรียนบ้านโคกยามู มีการดำเนินงานตามรูปแบบการประกันคุณภาพในสถานศึกษาตามแนวคิดของไคเซ็น เพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียน ครอบคลุมขั้นตอนของกระบวนการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา 6 ด้าน โดยรวมอยู่ในระดับมาก (= 4.50, S.D.= 0.53) เมื่อพิจารณารายด้าน พบว่า ด้านที่มีการปฏิบัติมากที่สุด คือ การจัดทำแผนพัฒนาการจัดการศึกษาของสถานศึกษาที่มุ่งคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา รองลงมา คือ การประเมินผลและตรวจสอบคุณภาพการศึกษาภายในสถานศึกษา
               3.2 นักเรียนโรงเรียนบ้านโคกยามู มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนในปีการศึกษา 2564                สูงกว่าปีการศึกษา 2563 โดยรวมทุกกลุ่มสาระการเรียนรู้ ที่ผลต่าง 4.58 เพิ่มขึ้นเฉลี่ยร้อยละ 10.68 มีผลการประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของผู้เรียนตามหลักสูตรสถานศึกษาในระดับดี – ดีเยี่ยม ในปีการศึกษา 2564  สูงกว่าปีการศึกษา 2563 ที่ผลต่าง 21.19 เพิ่มขึ้นเฉลี่ยร้อยละ 40.52

1. ผลการประเมินรูปแบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาตามแนวคิดของไคเซ็น              เพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียน โรงเรียนบ้านโคกยามู สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานราธิวาส  เขต 2  พบว่า          

               4.1 ผลการประเมินรูปแบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาตามแนวคิดของไคเซ็นเพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียน โรงเรียนบ้านโคกยามู สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานราธิวาส เขต 2 พบว่า โดยรวมรูปแบบมีความเป็นประโยชน์ ความเป็นไปได้ ความเหมาะสม และความถูกต้อง อยู่ในระดับมาก (= 4.49, S.D. = 0.54)
                   4.2  ความพึงพอใจของครูผู้สอน คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน และผู้ปกครองนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาตามแนวคิดของไคเซ็น เพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนโรงเรียนบ้านโคกยามู สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานราธิวาส  เขต 2  พบว่า โดยรวมมีความพึงพอใจในระดับมากที่สุด (= 4.51, S.D. = 0.55)
               4.3  ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นจากการดำเนินงานของรูปแบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา พบว่า สถานศึกษา ผู้บริหารสถานศึกษาและครูผู้สอนได้รับรางวัลจากการดำเนินงาน         การประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา ระดับจังหวัดขึ้นไป ในปีการศึกษา 2563-2564 จำนวน              27 รายการ เป็นไปตามเกณฑ์ที่กำหนด คือ ไม่น้อยกว่า 15 รายการ